Adnoddau dan y chwyddwydr
Mae’r adnodd yma’n gwahodd dysgwyr i edrych ar hanes diwydiannu Cymru o safbwynt gwahanol. Sefydlwyd dinas Hughesovka, sef dinas Donetsk yn rhanbarth Donbas, dwyrain Wcráin erbyn heddiw (rhan o Ymerodraeth Rwsia bryd hynny) gan weithwyr o Gymru a Phrydain. Gan ddefnyddio Hughesovka fel astudiaeth achos, nod yr adnodd yw galluogi dysgwyr i ddatblygu safbwynt mwy amlochrog a beirniadol ar hanes diwydiannu yn eu gwlad ac ymgysylltu’n feirniadol â deunydd archifol.Awduron: Clara Defachel a Dr Victoria Donovan, Prifysgol St Andrews, yr Alban. Casgliad y Werin Cymru.Daw’r deunydd ffynhonnell (ffotograffau a delweddau eraill) yn yr adnodd hwn o Archif Ymchwil Hughesovka, a gedwir yn Archifau Morgannwg, ac fe’i hatgynhyrchir yma drwy eu caniatâd caredig. Cwricwlwm i Gymru - Cam Cynnydd 3 a 4Y DyniaethauCyfnod Allweddol 3 a 4HanesDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr.
Wrth ffoi ar draws Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig ym Mhrydain rhwng Rhagfyr 1938 a Mai 1940 ar y 'Kindertransport' (Trafnidiaeth Plant). Roedd yn rhaid i'r mwyafrif ohonyn nhw deithio heb eu rhieni ac aelodau eraill o'r teulu. Daeth nifer ohonyn nhw i Gymru. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Dorothy Fleming, pedair oed, yn sefyll yn Rathauspark yn Fienna. Tynnwyd y llun ym 1932. © O'r casgliad yng The National Holocaust Centre and Museum, UK. Gwers 1 Kindertransport: Bywyd Iddewig yng Nghanolbarth Ewrop cyn yr Ail Ryfel Byd. Mae'r wers gyntaf hon yn archwilio bywyd merch ifanc Iddewig o Awstria, Dorothy Fleming, cyn iddi gyrraedd Caerdydd. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau llythrennedd, Celf a dylunio Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Gwers 2 KindertransportGwers 3 KindertransportGwers 4 Kindertransport Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Cadw a rhannu eich dogfennau hanesyddolSefydlwyd Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru / The Jewish History Association of South Wales CHIDC / JHASW) ym mis Tachwedd 2017 gyda'r nod o ddatgelu, dogfennu, cadw, a rhannu treftadaeth ddiwylliannol diriaethol ac annirweddol ymysg cymunedau Iddewig de Cymru.Mae'r dogfennau hyn yn rhan o Becyn Cymorth Treftadaeth a fydd yn galluogi cymunedau a sefydliadau bychan i gymryd y camau cyntaf tuag at warchod a rhannu eu treftadaeth, hyd yn oed os nad oes ganddynt brofiad yn y maes hwn.Mae Archifau Morgannwg wedi bod yn bartner tymor hir i lawer o brosiectau CHIDC / JHASW ac mae hi wedi cyfrannu’r dogfennau yma fel rhan o brosiect ar y cyd (ynghyd â Casgliad y Werin Cymru) ar gyfer Grant adfer gwirfoddoli yn sgil y Coronafirws a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru 2020/21. Mae'r adnodd hwn yn cynnwys arweiniad ar: Gadw eich deunydd hanesyddol yn eich Archifau lleolCanllawiau ar gyfer rhestru cofnodion cyn eu hadneuo yn Archifau MorgannwgTrin Dogfennau - Egwyddorion Cyffredinol Rhannu eich deunydd hanesyddol ar Cadgliad y Werin CymruSut i greu catalog Casgliad y Werin Cymru ar gyfer Deunyddiau CyffyrddadwyHawlfraint - Cyflwyniad byr iawn Mae rhannau pellach o'r pecyn cymorth i'w gweld ar ein gwefan yma www.jhasw.com/heritage-toolkit Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn ar gyfer dysgwyr sy'n oedolion, ac mae'n cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn cynnig gweithgareddau dysgu i'ch helpu i ddatblygu sgiliau a gwybodaeth newydd. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Ydych chi am ddefnyddio Casgliad y Werin yn amlach i addysgu, ond angen cymorth? Archebwch sesiwn gefnogaeth rithiol 1 wrth 1 am ddim heddiw! I Athrawon ac AddysgwyrMae Casgliad y Werin yn dathlu hanes, diwylliant a phobl Cymru. Mae'n adnodd gwerthfawr o ddeunyddiau perthnasol lleol all helpu disgyblion i ddarganfod eu treftadaeth a datblygu dealltwriaeth o'u cynefin. Gall disgyblion:Chwilio am gynnwysUwchlwytho eu cynnwys eu hunainDatblygu sgiliau digidolCyflawni anghenion y Fframwaith Cymhwysedd Digidol Pa gynnwys ydych chi wedi'i greu gyda'ch dosbarth allwch chi ei gyfrannu a'i rannu gyda Chymru a'r byd? I bartneriaid treftadaeth gan gynnwys amgueddfeydd, llyfrgelloedd a grwpiau cymunedolGall cyhoeddi cynnwys ar Casgliad y Werin Cymru helpu i roi llwyfan i waith eich sefydliad neu eich project. Gallwn ni eich helpu i gyhoeddi cynnwys a chyraedd cynulleidfaoedd addusgiadol. Gallwn ni hefyd helpu i ddigido a hyrwyddo eich cynnwys.Gallwch chi:Chwilio am gynnwysUwchlwytho eich cynnwys eich hunHyrwyddo eich gwaith ac arwain defnyddwyr i’ch gwefan/project/digwyddiadCreu a chyhoeddi deunydd addysgiadolRhoi eich cynnwys ar Hwb, platfform addysgu digidol Llywodraeth Cymru, a chyrraedd athrawon ac addysgwyr drwy Gymru I archebu sesiwn gymorth hanner awr gyda Swyddog Addysg Casgliad y Werin Catalena Angele, ebostiwch: [email protected] ar gael: Llun a Gwener, 3-5pm Cynhelir sesiynau ar Microsoft Teams a chânt eu teilwra i'ch anghenion. Gall y sesiynau gynnwys:Taith rithiol o gynnwys Casgliad y Werin a'r Adran AddysgSut i greu cyfrif a dechrau cyfrannuHawliau digidol – sut all ein cynnwys gael ei ddefnyddio at ddibenion gwahanolBle i weld ein cynnwys ar HwbUnrhyw beth arall! Os yw cwrdd ar amser gwahanol yn haws, neu os oes gennych chi unrhyw gwestiynau, anfonwch e-bost at [email protected] Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Fframwaith cymhwysedd digidolY Cyfnod SylfaenGwybodaeth a dealltwriaeth o'r bydCyfnod Allweddol 2-4HanesDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol.
Croeso i’r adran Addysg, sy’n llawn adnoddau i ddysgwyr o bob oed. Athrawon, chwiliwch am adnoddau yn ôl oedran a meysydd y cwricwlwm isod, neu defnyddiwch y Blwch Offer i Athrawon am gymorth ymarferol gyda’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.
Dysgwyr sy'n oedolion, cliciwch ar y tab Dysgu Gydol Oes i weld yr adnoddau mwyaf addas ar eich cyfer, ac edrychwch ar ein Cyrsiau Hyfforddi i ddysgu mwy am ddigido treftadaeth Cymru.
211Adnoddau Dysgu
Cwricwlwm i Gymru
Oed: 5-8 / Cam Cynnydd 2
Oed: 8-11 / Cam Cynnydd 3
Oed: 11-14 / Cam Cynnydd 4
Oed: 14-16 / Cam Cynnydd 5
Oed: 16+ / Cam Cynnydd 5+
Dysgu Gydol Oes
Mae gan bobl Cymru hanes hir o ymgyrchu a phrotestio yn erbyn anghyfiawnder, annhegwch ac anghydraddoldeb. Mae llawer o ffyrdd gall pobl ymgyrchu neu brotestio.Yn yr eLyfr yma, byddwn ni’n edrych ar rai o’r gwahanol ffyrdd mae pobl yn protestio. Sut ydych chi’n meddwl mae’r ffyrdd mae pobl yn protestio wedi newid dros amser?Cewch fynediad at yr eLyfr ar wefan Amgueddfa Cymru Cwricwlwm i GymruDyniaethauMae digwyddiadau a phrofiadau dynol yn gymhleth, ac yn cael eu gweld, eu dehongli a'u cynrychioli mewn gwahanol ffyrdd. Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.
Yn y wers hon, bydd y myfyrwyr yn edrych ar hanes Kate Bosse-Griffiths, ffoadur Almaeneg-Iddewig, wnaeth ffoi i Gymru gan ddod yn ffigwr blaenllaw yn y mudiad Cymraeg.Delwedd uchod: Kate Bosse a Gwyn Griffiths ar ddiwrnod eu priodas, Pontypridd, Medi 1939. Delwedd â chaniatâd Heini Gruffudd.Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Celf a dylunio, Hanes, Sgiliau Llythrennedd, yr iaith Gymraeg Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn canolbwyntio ar goffáu’r Holocost, gan annog myfyrwyr i feddwl am sut a pham y dylem ni gofio’r Holocost a’i berthnasedd ar gyfer y dyfodol.Delwedd uchod: Coflech Holocost Synagog Ddiwygiedig Caerdydd, 2019. Cydnabyddiaeth Llun: Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3 a 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd, Addysg ar gyfer datblygu cynaliadwy a dinasyddiaeth fyd-eang, Addysg bersonol a chymdeithasol Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Yn y wers hon, bydd myfyrwyr yn dysgu am fywyd ffoaduriaid yng Nghymru ar ôl y rhyfel, a sut y gwnaethant addasu i’w hunaniaeth newydd.Delwedd uchod: Portrait of an Anglesey Man gan Karel Lek (1929-2000) © Ystâd Karel Lek Credyd y ffotograff: Prifysgol Bangor. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3 a 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd, Addysg ar gyfer datblygu cynaliadwy a dinasyddiaeth fyd-eang, Addysg bersonol a chymdeithasol Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn trafod rhyddhau’r gwersylloedd a’r getos gan y Cynghreiriaid.Mynedfa Geto Theresienstadt gyda’r ymadrodd Arbeit Macht Frei (Mae gwaith yn eich rhyddhau), Gorffennaf 2013. Llun: Wikimedia Commons. Awdur y llun: Andrew Shiva. Trwydded Creative Commons: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd, Addysg ar gyfer datblygu cynaliadwy a dinasyddiaeth fyd-eang, Addysg bersonol a chymdeithasol (Moeseg) Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Yn y wers hon, bydd myfyrwyr yn dysgu am ffoaduriaid Iddewig a ymunodd â lluoedd arfog Prydain yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Roedd llawer o filwyr Iddewig a fu gynt yn ffoaduriaid yn gwasanaethu yng Nghymru.Bydd myfyrwyr yn clywed tystiolaeth hanes llafar gan dri ffoadur Iddewig, a wasanaethodd ym Myddin Prydain yn ystod yr Ail Ryfel Byd.Delwedd uchod: X Troop yn Aberdyfi, 1943. Llun trwy garedigrwydd Colin Anson. Cydnabyddiaeth y Llun: Commando Veterans Archive. Trwydded Creative Commons: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn trafod erledigaeth meddygon, deintyddion a nyrsys Iddewig yn yr Almaen Natsïaidd a’r anawsterau a gawsant fel ffoaduriaid yn y DU.Delwedd uchod: Paul Bosse (yn sefyll, chwith) yn cyfarfod Hitler yn Wittenberg, yr Almaen, ym 1935. Tynnwyd y ffotograff hwn ar ôl ffrwydrad mewn ffatri arfau gerllaw. Er gwaethaf ei holl waith, cafodd Paul ei ddiswyddo chwe mis yn ddiweddarach. Llun trwy garedigrwydd Heini Gruffudd.Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn edrych ar fywyd crefyddol ffoaduriaid Iddewig yng Nghymru. Mae'n canolbwyntio ar ddau bwnc: Gwasanaeth crefyddol a cheder, a bwyd kosher.Roedd crefydd yn rhan bwysig o fywyd llawer o ffoaduriaid Iddewig yng Nghymru. Roedd llawer yn mynychu synagogau neu cheder (addysg grefyddol). Mae deddfau dietegol Iddewig, sydd wedi'u gwreiddio mewn crefydd, yn nodi pa fwydydd y gall neu na allant Iddewon eu bwyta. Mae'r cyfreithiau hefyd yn nodi sut mae'r bwyd yn cael ei baratoi cyn iddo gyrraedd y cartref ac oddi mewn iddo. Yn gyffredinol, po fwyaf Uniongred yw cefndir person, y mwyaf agos y cedwir at y rheolau hyn.Bydd myfyrwyr yn clywed tystiolaeth hanes llafar gan ddau ffoadur Kindertransport – un yn disgrifio gwasanaethau crefyddol yng Nghastell Gwrych ac un am ddefodau crefyddol yn eu cartref dros dro.Delwedd uchod: Dosbarth Cheder, Abertawe Beth Hamedrash, 1908-09. Delwedd trwy garedigrwydd Leonard Mars.Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn edrych ar ffoaduriaid o’r Almaen Natsïaidd a ddaeth yn weision domestig yng Nghymru. Dyma’r alwedigaeth fwyaf cyffredin ymhlith ffoaduriaid, gyda 20,000 o fenywod o’r Almaen, Awstria a Tsiecoslofacia yn dod i mewn i Brydain ar fisas domestig cyn Medi 1939.Bydd myfyrwyr yn clywed tystiolaeth hanes llafar yn disgrifio profiad Fanny Höchstetter fel gwas domestig a morwyn siambr mewn gwesty.Delwedd uchod: Fanny a Bertl Höchstetter yn fuan ar ôl eu diswyddo o wasanaeth sifil yr Almaen ym 1933. Mae eu hystumiau'n dangos eu barn am Hitler. Delwedd: © Ernie Hunter. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Yn y casgliad hwn o adnoddau, bydd y myfyrwyr yn dysgu am Ystad Fasnachu Trefforest, ger Pontypridd, a sefydlwyd fel rhan o Ddeddf Ardaloedd Arbennig 1934. Crëwyd y Ddeddf i helpu rhannau o Brydain â diweithdra uchel, ac roedd yn cynnig cymorth i fusnesau sefydlu yn yr ardaloedd hyn. Pan ddechreuodd y Natsïaid gipio busnesau Iddewig yn yr Almaen yn y blynyddoedd ar ôl 1933, ffodd llawer o ffoaduriaid Iddewig yma i sefydlu eu busnesau gyda chymorth y cynllun hwn.Erbyn Mai 1940, roedd 55 o fusnesau a ddechreuwyd gan ffoaduriaid Iddewig yn cael eu rhedeg yn Nhrefforest. Fe wnaethon nhw ddarparu swyddi i tua 1,800 o bobl leol.Yn y wers hon, bydd myfyrwyr yn dysgu am brofiadau’r teulu Schoenmann, a oedd yn rhedeg ffatri papur sigaréts a bocsys yn Nhrefforest. Ystyriwyd bod eu busnes yn “hanfodol i ymdrech y rhyfel” gan fod sigaréts yn cael eu hystyried yn “hanfodol i gynnal morâl yn y lluoedd arfog, a gartref”.Dyma sesiwn 2 o 2 ar y testun Ystad Fasnachu Trefforest.Delwedd uchod: Plac wal y General Paper & Box Manufacturing Company yn Ystad Fasnachu Trefforest, 1941. Delwedd: Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Delwedd trwy garedigrwydd George Schoenmann. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Celf a dylunio, Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Mae'n un o ddau ar y testun Ystad Fasnachu Trefforest. Dyma ddolen i’r adnodd arall yn y gyfres hon:Yr Holocost a Chymru: Aero Zipp Fasteners yn Ystad Fasnachu Trefforest Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio caethiwedigaeth ffoaduriaid Iddewig fel ‘estron-elynion’ yn 1939. Ar ôl dechrau'r rhyfel ym mis Medi 1939, daeth holl Almaenwyr ac Awstriaid Prydain yn ‘estron- elynion’ a bu'n rhaid iddynt gofrestru gyda'r heddlu. Er bod y mwyafrif yn parhau i fod yn rhydd, yn haf 1940, tynhawyd cyfyngiadau oherwydd y risg o oresgyniad gan yr Almaenwyr, a chafodd degau o filoedd eu caethiwo. Roedd y cynnydd yn nifer y rhai a gafodd eu caethiwo wedi dihysbyddu gallu safleoedd presennol ac, er bod y rhan fwyaf o ffoaduriaid wedi’u caethiwo mewn gwersylloedd ym Mhrydain, cafodd rhai eu halltudio i wledydd eraill, yn arbennig Canada ac Awstralia.Gan ddefnyddio dau ddarn o dystiolaeth hanes llafar, mae’r wers hon yn archwilio’r ffaith bod Ffoaduriaid Iddewig wedi’u caethiwo fel ‘estron-elynion’ yn y DU a’u profiad o gael eu hanfon i wersylloedd yng Nghanada ac Awstralia.Dyma sesiwn 2 o 2 ar y testun Caethiwo 'estron-elynion' ac argymhellir bod athrawon yn defnyddio'r ddau adnodd.Delwedd uchod: Cerdyn Estron-Elynion a Chaethiwedigion Heinrich David Pinkus. The National Archives, Kew, Llundain, Lloegr, HO 396 WW2 Internees (Aliens) Index Cards 1939-1947, Cyfeirnod Archif: HO 396/135. Delwedd: Findmypast. Dogfen wreiddiol: ©Hawlfraint y Goron. Atgynhyrchwyd y llun trwy garedigrwydd The National Archives, Llundain, Lloegr. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Mae'n un o ddau ar y testun Caethiwo ‘estron-elynion’. Dyma ddolen i’r adnodd arall yn y gyfres hon:Caethiwo ‘estron-elynion’ Rhan 1 Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r wers hon yn archwilio’r artist Iddewig a aned yn Berlin, Heinz Koppel, a fu’n byw yng Nghymru. Mae myfyrwyr yn archwilio gwahanol ffynonellau i gael dealltwriaeth o fywyd ac arddull artistig yr artist. Mae'r wers hon yn defnyddio elfennau o Ddrama a Symud, felly mae'n well ei chyflwyno mewn gofod mawr fel stiwdio Ddrama.Delwedd uchod: Heinz Koppel ac Renate Fischl ar ddiwrnod eu priodas, 1949. Delwedd trwy garedigrwydd Gaby Koppel. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Celf a dylunio Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Ar ôl dechrau'r rhyfel ym mis Medi 1939, daeth holl Almaenwyr ac Awstriaid Prydain yn 'estron-elynion' a bu'n rhaid iddynt gofrestru gyda'r heddlu. Er bod y mwyafrif yn parhau i fod yn rhydd, yn ystod haf 1940, tynhawyd cyfyngiadau a chafodd degau o filoedd eu caethiwo. Mae'r wers hon yn archwilio rhai o'r effeithiau a gafodd y caethiwo ar fywydau pobl.Dyma sesiwn 1 o 2 ar y testun Caethiwo 'estron-elynion' ac argymhellir bod athrawon yn defnyddio'r ddau adnodd.Delwedd uchod: Wilhelm Jondorf (1890-1957). The Fifth Columnist, Onchan, Ynys Manaw, 1940. Rhodd Mrs Betty Jondorf , Llundain. Casgliad o Yad Vashem Art Museum, Jerusalem. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau Llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Mae'n un o ddau ar y testun Caethiwo ‘estron-elynion’. Dyma ddolen i’r adnodd arall yn y gyfres hon:Caethiwo ‘estron-elynion’ Rhan 2 Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Sefydlwyd Ystad Fasnachu Trefforest, ger Pontypridd, fel rhan o Ddeddf Ardaloedd Arbennig 1934. Crëwyd y Ddeddf i helpu rhannau o Brydain â diweithdra uchel, a chynigiodd gymorth i fusnesau sefydlu yn yr ardaloedd hyn. Pan ddechreuodd y Natsïaid gipio busnesau Iddewig yn yr Almaen yn y blynyddoedd ar ôl 1933, ffodd llawer o ffoaduriaid Iddewig yma i sefydlu eu busnesau gyda chymorth y cynllun hwn.Erbyn Mai 1940, roedd 55 o fusnesau a sefydlwyd gan ffoaduriaid Iddewig yn cael eu rhedeg yn Nhrefforest. Fe wnaethon nhw ddarparu swyddi i tua 1,800 o bobl leol. Un o'r ffatrïoedd hyn oedd Aero Zipp Fasteners a sefydlwyd gan y ffoadur-ddiwydiannwr Joachim Koppel, dyn busnes Iddewig a dreuliodd flynyddoedd lawer o'i fywyd yn Berlin nes iddo orfod ffoi. Roedd Aero Zipp yn cynhyrchu sipiau metel. Roedd ganddyn nhw eu ffatri yn Nhrefforest a'u swyddfeydd yn Llundain. Yn ystod yr Ail Ryfel Byd, fel sawl busnes Iddewig arall, fe wnaethon nhw gyfrannu at ymdrech y rhyfel trwy wneud sipiau ar gyfer offer milwrol.Yn y wers hon, mae myfyrwyr yn dod â’r ffatri’n fyw mewn ffordd ymarferol a chreadigol, gan ddefnyddio seinwedd.Dyma sesiwn 1 o 2 ar y testun Ystad Fasnachu Trefforest.Delwedd uchod: Hysbyseb ar gyfer Aero Zipp Fasteners, 1969. Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Celf a dylunio, Cerddoriaeth Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Mae'n un o ddau ar y testun Ystad Fasnachu Trefforest. Dyma ddolen i’r adnodd arall yn y gyfres hon:Yr Holocost a Chymru: General Paper and Box Manufacturing Company yn Ystad Fasnachu Trefforest Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Arlunwyr Iddewig yng Nghymru: astudiaeth achos, Josef HermanBu’r ffoadur Iddewig, yr artist Josef Herman, yn byw yn Ystradgynlais yng nghwm Tawe am un mlynedd ar ddeg. Yn y wers hon, gofynnir i fyfyrwyr archwilio gwaith celf Herman a chreu darnau eu hunain yn ei arddull ef. Gellir defnyddio’r wers hon fel gwers ar ei phen ei hun neu ei hymgorffori mewn cynllun gwaith astudio artist TGAU Celf.Delwedd uchod: Miners Singing gan Josef Herman (1911-2000). ©Ystad yr arlunydd/Amgueddfa Cymru - National Museum of Wales. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Celf a dylunio Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Ar 9 a 10 Tachwedd 1938, cynhaliodd y gyfundrefn Natsïaidd gyfres o ymosodiadau o’r enw ‘pogroms’ yn erbyn y boblogaeth Iddewig yn yr Almaen a thiriogaethau eraill a feddiannwyd gan y Natsïaid. Daeth y digwyddiad hwn i gael ei adnabod fel Kristallnacht neu ‘Noson y Gwydr Toredig’ oherwydd y gwydr drylliedig a lenwodd y strydoedd ar ôl fandaliaeth a dinistr synagogau, busnesau a chartrefi a oedd yn eiddo i Iddewon. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio atgofion Julius Weil, a fu’n byw yng Nghymru, o’r digwyddiad dinistriol hwn. Bu farw Julius Weil yng Nghaerdydd yn 2021.Delwedd uchod: Golygfa fewnol o Synagog ddrylliedig Fasanenstraße, Berlin, a losgwyd yn ystod Pogroms Tachwedd, Tachwedd 1938. Center for Jewish History, New York City. Trwy garedigrwydd Leo Baeck Institute. Kristallnacht 2: Y bar mitzvah olafYn dilyn ymlaen o Kristallnacht 1, mae’r ail wers hon yn archwilio hanes Julius Weil o’i bar mitzvah, yr olaf i ddigwydd yn Synagog Glockengasse cyn iddi gael ei dinistrio yn ystod Kristallnacht. Bydd myfyrwyr yn archwilio effaith y digwyddiad hwn mewn ffordd greadigol, gan gynhyrchu eu gosodwaith bach eu hunain. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o ddau ar y testun 'Kristallnacht’. Dyma ddolen i'r adnodd arall yn y gyfres hon:Kristallnacht 1 Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Ar 9 a 10 Tachwedd 1938, cynhaliodd y gyfundrefn Natsïaidd gyfres o ymosodiadau o’r enw ‘pogroms’ yn erbyn y boblogaeth Iddewig yn yr Almaen a thiriogaethau eraill a feddiannwyd gan y Natsïaid. Daeth y digwyddiad hwn i gael ei adnabod fel Kristallnacht neu ‘Noson y Gwydr Toredig’ oherwydd y gwydr drylliedig a lenwodd y strydoedd ar ôl fandaliaeth a dinistr synagogau, busnesau a chartrefi a oedd yn eiddo i Iddewon. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio atgofion Julius Weil, a fu’n byw yng Nghymru, o’r digwyddiad dinistriol hwn. Bu farw Julius Weil yng Nghaerdydd yn 2021.Delwedd uchod: Arnold Weil, Köln, Ebrill 1936. Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Kristallnacht 1: Atgofion o Kristallnacht. Mae’r wers hon yn cyflwyno dysgwyr i Kristallnacht gan ddefnyddio tystiolaeth Julius Weil a ffotograffau a gwybodaeth arall. Gofynnir i fyfyrwyr ddefnyddio'r ffynonellau hyn i ysgrifennu adroddiad papur newydd. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 4Hanes, Sgiliau llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o ddau ar y testun 'Kristallnacht’. Dyma ddolen i'r adnodd arall yn y gyfres hon:Kristallnacht 2 Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Wrth ffoi ar draws Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig ym Mhrydain rhwng Rhagfyr 1938 a Mai 1940 ar y 'Kindertransport' (Trafnidiaeth Plant). Roedd yn rhaid i'r mwyafrif ohonyn nhw deithio heb eu rhieni ac aelodau eraill o'r teulu. Daeth nifer ohonyn nhw i Gymru. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Cerdyn adnabod Renate Collins. Delwedd trwy garedigrwydd Renate Collins. Ffynhonnell y ddelwedd: Canolfan Symudiad Pobl, Prifysgol Aberystwyth. https://wp-research.aber.ac.uk/nsrefugeeswales/history/background-of-refugees/refugee-profiles/renate-collins/ Gwers 4 Kindertransport: Bywyd yng Nghymru.Mae'r bedwaredd wers yn archwilio ystod o leoliadau ledled Cymru lle'r oedd y Kindertransportees yn byw ac effaith Kindertransport ar hanes lleol Cymru. Mae'r wers hon yn gyfle i fyfyrio ar y wybodaeth a gafwyd yn y tair gwers flaenorol ar Kindertransport. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Gwers 1 KindertransportGwers 2 KindertransportGwers 3 Kindertransport Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Wrth ffoi ar draws Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig ym Mhrydain rhwng Rhagfyr 1938 a Mai 1940 ar y 'Kindertransport' (Trafnidiaeth Plant). Roedd yn rhaid i'r mwyafrif ohonyn nhw deithio heb eu rhieni ac aelodau eraill o'r teulu. Daeth nifer ohonyn nhw i Gymru. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Cerdyn Estron-Elynion a Chaethiwedigion ar gyfer Maria Beate Siegel. Findmypast. Dogfen wreiddiol: © Hawlfraint y Goron. Atgynhyrchwyd y ddelwedd trwy garedigrwydd yr Archifau Cenedlaethol, Llundain, Lloegr. Gwers 3 Kindertransport: Cyrraedd Cymru. Mae'r drydedd wers hon yn archwilio stori Bea Green, ffoadur ifanc Iddewig o'r Almaen, a deithiodd i Brydain ar Kindertransport ac a oedd yn byw yng Nghymru ar ôl i'w hysgol gael ei symud yno fel rhan o’r cynllun ymgilio. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau llythrennedd, Celf a dylunio Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Gwers 1 KindertransportGwers 2 KindertransportGwers 4 Kindertransport Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Wrth ffoi ar draws Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig ym Mhrydain rhwng Rhagfyr 1938 a Mai 1940 ar y 'Kindertransport' (Trafnidiaeth Plant). Roedd yn rhaid i'r mwyafrif ohonyn nhw deithio heb eu rhieni ac aelodau eraill o'r teulu. Daeth nifer ohonyn nhw i Gymru. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Dorothy Fleming (chwith) a'i chwaer Lisi (dde), 1938. © O'r casgliad yng The National Holocaust Centre and Museum, UK. Gwers 2 Kindertransport: Y daith i Brydain. Mae'r ail wers hon yn archwilio taith Kindertransport merch ifanc o Awstria, Dorothy Fleming. Mi wnaeth hi’r siwrnai hon i Brydain ym 1938 cyn ymgartrefu, yn y bon, gyda'i theulu yng Nghaerdydd. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, and Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau llythrennedd Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Gwers 1 KindertransportGwers 3 KindertransportGwers 4 Kindertransport Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Mae’r adnodd yma’n gwahodd dysgwyr i edrych ar hanes diwydiannu Cymru o safbwynt gwahanol. Sefydlwyd dinas Hughesovka, sef dinas Donetsk yn rhanbarth Donbas, dwyrain Wcráin erbyn heddiw (rhan o Ymerodraeth Rwsia bryd hynny) gan weithwyr o Gymru a Phrydain. Gan ddefnyddio Hughesovka fel astudiaeth achos, nod yr adnodd yw galluogi dysgwyr i ddatblygu safbwynt mwy amlochrog a beirniadol ar hanes diwydiannu yn eu gwlad ac ymgysylltu’n feirniadol â deunydd archifol.Awduron: Clara Defachel a Dr Victoria Donovan, Prifysgol St Andrews, yr Alban. Casgliad y Werin Cymru.Daw’r deunydd ffynhonnell (ffotograffau a delweddau eraill) yn yr adnodd hwn o Archif Ymchwil Hughesovka, a gedwir yn Archifau Morgannwg, ac fe’i hatgynhyrchir yma drwy eu caniatâd caredig. Cwricwlwm i Gymru - Cam Cynnydd 3 a 4Y DyniaethauCyfnod Allweddol 3 a 4HanesDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr.
Wrth ffoi ar draws Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig ym Mhrydain rhwng Rhagfyr 1938 a Mai 1940 ar y 'Kindertransport' (Trafnidiaeth Plant). Roedd yn rhaid i'r mwyafrif ohonyn nhw deithio heb eu rhieni ac aelodau eraill o'r teulu. Daeth nifer ohonyn nhw i Gymru. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Dorothy Fleming, pedair oed, yn sefyll yn Rathauspark yn Fienna. Tynnwyd y llun ym 1932. © O'r casgliad yng The National Holocaust Centre and Museum, UK. Gwers 1 Kindertransport: Bywyd Iddewig yng Nghanolbarth Ewrop cyn yr Ail Ryfel Byd. Mae'r wers gyntaf hon yn archwilio bywyd merch ifanc Iddewig o Awstria, Dorothy Fleming, cyn iddi gyrraedd Caerdydd. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cyfnod Allweddol 3Hanes, Sgiliau llythrennedd, Celf a dylunio Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Gwers 2 KindertransportGwers 3 KindertransportGwers 4 Kindertransport Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Cadw a rhannu eich dogfennau hanesyddolSefydlwyd Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru / The Jewish History Association of South Wales CHIDC / JHASW) ym mis Tachwedd 2017 gyda'r nod o ddatgelu, dogfennu, cadw, a rhannu treftadaeth ddiwylliannol diriaethol ac annirweddol ymysg cymunedau Iddewig de Cymru.Mae'r dogfennau hyn yn rhan o Becyn Cymorth Treftadaeth a fydd yn galluogi cymunedau a sefydliadau bychan i gymryd y camau cyntaf tuag at warchod a rhannu eu treftadaeth, hyd yn oed os nad oes ganddynt brofiad yn y maes hwn.Mae Archifau Morgannwg wedi bod yn bartner tymor hir i lawer o brosiectau CHIDC / JHASW ac mae hi wedi cyfrannu’r dogfennau yma fel rhan o brosiect ar y cyd (ynghyd â Casgliad y Werin Cymru) ar gyfer Grant adfer gwirfoddoli yn sgil y Coronafirws a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru 2020/21. Mae'r adnodd hwn yn cynnwys arweiniad ar: Gadw eich deunydd hanesyddol yn eich Archifau lleolCanllawiau ar gyfer rhestru cofnodion cyn eu hadneuo yn Archifau MorgannwgTrin Dogfennau - Egwyddorion Cyffredinol Rhannu eich deunydd hanesyddol ar Cadgliad y Werin CymruSut i greu catalog Casgliad y Werin Cymru ar gyfer Deunyddiau CyffyrddadwyHawlfraint - Cyflwyniad byr iawn Mae rhannau pellach o'r pecyn cymorth i'w gweld ar ein gwefan yma www.jhasw.com/heritage-toolkit Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn ar gyfer dysgwyr sy'n oedolion, ac mae'n cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn cynnig gweithgareddau dysgu i'ch helpu i ddatblygu sgiliau a gwybodaeth newydd. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.
Ydych chi am ddefnyddio Casgliad y Werin yn amlach i addysgu, ond angen cymorth? Archebwch sesiwn gefnogaeth rithiol 1 wrth 1 am ddim heddiw! I Athrawon ac AddysgwyrMae Casgliad y Werin yn dathlu hanes, diwylliant a phobl Cymru. Mae'n adnodd gwerthfawr o ddeunyddiau perthnasol lleol all helpu disgyblion i ddarganfod eu treftadaeth a datblygu dealltwriaeth o'u cynefin. Gall disgyblion:Chwilio am gynnwysUwchlwytho eu cynnwys eu hunainDatblygu sgiliau digidolCyflawni anghenion y Fframwaith Cymhwysedd Digidol Pa gynnwys ydych chi wedi'i greu gyda'ch dosbarth allwch chi ei gyfrannu a'i rannu gyda Chymru a'r byd? I bartneriaid treftadaeth gan gynnwys amgueddfeydd, llyfrgelloedd a grwpiau cymunedolGall cyhoeddi cynnwys ar Casgliad y Werin Cymru helpu i roi llwyfan i waith eich sefydliad neu eich project. Gallwn ni eich helpu i gyhoeddi cynnwys a chyraedd cynulleidfaoedd addusgiadol. Gallwn ni hefyd helpu i ddigido a hyrwyddo eich cynnwys.Gallwch chi:Chwilio am gynnwysUwchlwytho eich cynnwys eich hunHyrwyddo eich gwaith ac arwain defnyddwyr i’ch gwefan/project/digwyddiadCreu a chyhoeddi deunydd addysgiadolRhoi eich cynnwys ar Hwb, platfform addysgu digidol Llywodraeth Cymru, a chyrraedd athrawon ac addysgwyr drwy Gymru I archebu sesiwn gymorth hanner awr gyda Swyddog Addysg Casgliad y Werin Catalena Angele, ebostiwch: [email protected] ar gael: Llun a Gwener, 3-5pm Cynhelir sesiynau ar Microsoft Teams a chânt eu teilwra i'ch anghenion. Gall y sesiynau gynnwys:Taith rithiol o gynnwys Casgliad y Werin a'r Adran AddysgSut i greu cyfrif a dechrau cyfrannuHawliau digidol – sut all ein cynnwys gael ei ddefnyddio at ddibenion gwahanolBle i weld ein cynnwys ar HwbUnrhyw beth arall! Os yw cwrdd ar amser gwahanol yn haws, neu os oes gennych chi unrhyw gwestiynau, anfonwch e-bost at [email protected] Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Fframwaith cymhwysedd digidolY Cyfnod SylfaenGwybodaeth a dealltwriaeth o'r bydCyfnod Allweddol 2-4HanesDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol.
Hoffech chi gyfrannu deunydd at Gasgliad y Werin Cymru? Yn ansicr lle mae dechrau? Gwyliwch ein fideo byr isod, yna darllenwch ein Canllawiau Sut i er mwyn dysgu sut i gofrestru cyfrif, uwchlwytho a chyhoeddi. Athrawon: Mae’r sgiliau sy’n cael eu datblygu wrth greu cyfrif ac uwchlwytho eitemau i Gasgliad y Werin Cymru yn bodloni sawl un o ofynion y Fframwaith Cymhwysedd Digidol. Darllenwch rhagor yn ein Blwch offer i athrawon. Cwricwlwm i GymruFframwaith Cymhwysedd DigidolDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol.
Yma yn adran ADDYSG CYW gallwch ddod o hyd i adnoddau addysg i ddysgwyr o bob oed. Mae rhai o’r adnoddau hyn wedi cael eu creu gan dîm Casgliad y Werin, rhai gan ein sefydliadau partner cyfunol*, a rhai gan ein partneriaid yn y gymuned, mewn addysg neu yn y sector Amgueddfeydd, Llyfrgelloedd ac Archifau.Ydych chi’n rhan o unrhyw brojectau cymunedol, mewn addysg neu yn y sector amgueddfeydd, llyfrgelloedd ac archifau? Oes gyda chi unrhyw ddeunydd addysgiadol yr hoffech chi ei rannu yn ehangach? Ydych chi’n gweithio ar broject a fyddai’n ddiddorol i gynulleidfa addysg? Oes gyda chi syniad am adnodd yr hoffech ei ddatblygu ymhellach?Gwyliwch y fideo byr hwn i weld sut y gall Casgliad y Werin Cymru eich helpu i hyrwyddo eich deunydd dysgu * Y tri sefydliad partner cyfunol sy’n rhan o Gasgliad y Werin Cymru yw: Amgueddfa Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru. Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol.
Darganfyddwch yr ‘Archif Cof’ yng Nghasgliad y Werin Cymru a dysgwch am ddementia.Mae codi ymwybyddiaeth o ddementia yn datblygu gwybodaeth a dealltwriaeth disgyblion o’r cyflwr cyffredin sy’n newid bywydau. Gall hefyd roi sgiliau bywyd gwerthfawr iddyn nhw, gan eu galluogi nhw i gefnogi aelodau o’u teulu a’u cymuned sy’n byw gyda dementia.Bydd yr adnodd hwn:yn eich cyflwyno chi i ‘Archif Cof’ ar wefan Casgliad y Werin Cymru, sef archif o ddelweddau y gallwch eu defnyddio wrth hel atgofion gyda phobl sy’n byw gyda dementiayn eich cyflwyno chi i adnoddau addysg y Gymdeithas Alzheimer’s i ysgolion sy’n gwneud addysgu a dysgu am ddementia yn hawddyn rhoi cyngor ar sut allwch chi ddefnyddio Archif Cof mewn dau weithgaredd atgofion ymarferol: Creu Coeden Gof a Chreu Llinell Amser Cofyn eich cyfeirio at adnoddau dementia eraill am ddim, gan amlygu’r rhai sydd ar gael yn y Gymraeg ac yn Saesneg Gwyliwch fideo byr am yr Archif Cof. Y Cyfnod SylfaenDatblygiad personol a chymdeithasol, lles ac amrywiaeth ddiwylliannol, Gwybodaeth a dealltwriaeth o'r bydCyfnod Allweddol 2, 3 a 4Addysg bersonol a chymdeithasolCwricwlwm i GymruIecheyd a Lles, Fframwaith Cymhwysedd DigidolAddysg Gydol OesDatblygwyd yr adnodd hwn ar gyfer ysgolion, ond mae'n cynnwys gweithgareddau a allai gael eu defnyddio gan bobl o unrhyw oed, i weithio gydag oedolion sy'n byw gyda dementia. Gallai gael ei ddefnyddio gan deuluoedd i gefnogi aelod o'r teulu, neu gan bobl sy'n gweithio mewn amgylchedd gofal. Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein gwefan. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.
Cofnodi straeon eich disgyblion yn ystod y pandemig.Ar hyd y canrifoedd, mae dyddiaduron, ffotograffau, dogfennau a recordiadau wedi ein helpu i ddeall cyfnodau hanesyddol eraill a sut mae pobl yn byw eu bywydau o ddydd i ddydd, yn arbennig felly mewn cyfnod o argyfwng.Gyda’ch cymorth chi, hoffem greu capsiwl amser digidol ar gyfer ein gwefan er mwyn i ni, a chenedlaethau’r dyfodol ddeall stori eich disgyblion yn ystod y cyfnod heriol hwn. Y Cyfnod SylfaenFframwaith Cymhwysedd Digidol, Datblygiad personol a chymdeithasol, lles ac amrywiaeth ddiwylliannol, Gwybodaeth a dealltwriaeth o'r byd, Datblygiad creadigolCyfnod Allweddol 2, 3 & 4Fframwaith Cymhwysedd Digidol, Sgiliau llythrennedd, Addysg ar gyfer datblygu cynaliadwy a dinasyddiaeth fyd-eangCwricwlwm i GymruY Celfyddydau Mynegiannol, Iecheyd a Lles, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Fframwaith Cymhwysedd Digidol Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein gwefan. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn, a gweld ein cynnwys 'Enfysau Mewn Ffenestri' yma.
Mae e-lyfr Angylion Cymru wedi’i ddylunio ar gyfer plant o 7 i 11 oed ac mae’n adrodd hanes Maelgwn yng Nghymru. Mae’r e-lyfr yn cynnwys gwybodaeth am ecoleg Maelgwn, hanes Maelgwn yng Nghymru, a sut mae pobl yn cydweithio i ddiogelu dyfodol y rhywogaeth hon yng Nghymru.Cewch fynediad at yr eLyfr ar wefan Prosiect Maelgi: Cymru Cwricwlwm i GymruGwyddoniaeth a Thechnoleg, Y Celfyddydau MynegiannolCyfod Allweddol 2Gwyddoniaeth, Celf a Dylunio, Addysg ar gyfer Datblygu Cynaliadwy a Dinasyddiaeth Fyd-eang Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.
Mae Cymru yn wlad amlddiwylliannol, ac mae cysylltiad cryf rhwng ymfudo i Gymru a’n hanes diwydiannol. Hyd heddiw, mae pobl wedi dod i Gymru i weithio, i astudio, i geisio lloches ac i fyw. Rydym ni i gyd yn cyfrannu at hanes a diwylliant Cymru. Yn y Casgliad yma, ein nod yw dod â straeon pobl a chymunedau lleiafrifoedd ethnig yng Nghymru at ei gilydd.Mae’r adnodd hwn yn seiliedig ar gynnwys sydd wedi’i gyhoeddi ar hyn o bryd ar wefan Casgliad y Werin Cymru. Mae mwy o gynnwys ar gael am bobl a chymunedau Affricanaidd a Charibïaidd na grwpiau lleiafrifoedd ethnig eraill, a chaiff hynny ei adlewyrchu yn yr adnodd hwn. Rydym yn gweithio i ymgysylltu â sefydliadau, cymunedau ac unigolion i greu cymynrychiolaeth ehangach a mwy amrywiol o bobl Cymru. Bydd yr adnodd hwn yn tyfu wrth i fwy o gynnwys ddod ar gael. Allwch chi helpu? Os oes gennych chi gynnwys allai helpu i adrodd straeon unigolion a chunedau o leiafrifoedd ethnig yng Nghymru (yn y gorffennol a’r presennol), beth am ei ychwanegu at Gasgliad y Werin Cymru? Am gymorth i uwchlwytho eich cynnwys, gweler ein Canllawiau. Os ydych yn gwybod am gynnwys sydd wedi’i gyhoeddi a fyddai’n cyfoethogi’r adnodd hwn, gadewch sylw isod neu Cysylltwch â ni er mwyn ein helpu i barhau i ehangu’r adnodd hwn. Cwricwlwm i GymruDyniaethauY Cyfnod SylfaenDatblygiad personol a chymdeithasol, lles ac amrywiaeth ddiwylliannol, Gwybodaeth a dealltwriaeth o'r byd(Mae mwyafrif y cynnwys yn addas i ddysgwyr Cyfnod Sylfaen, ond dylai athrawon wirio’r cynnwys cyn ei rannu gyda’r plant. Mae’n bosib na fydd pob eitem yn addas, megis cynnwys clyweledol a fideos am derfysgoedd hil 1919.)Cyfnod Allweddol 2, 3 & 4Hanes, Addysg ar gyfer datblygu cynaliadwy a dinasyddiaeth fyd-eang, Addysg grefyddolDysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. CasgliadRydym wedi casglu’r eitemau hyn ynghyd fel y gallwch eu defnyddio fel adnoddau ima greu gweithgareddau i’ch dosbarth mewn ffordd hawdd a chyflym. Gallwch ddod o hyd i gynnwys gan nifer o gyfranwyr CyW yn y Cysylltiadau Cyflym isod, a thrwy edrych ar y cyfranwyr a’r prosiectau yma:Back-a-Yard projectJewish History Association of South Wales (JHASW)Newport Chinese Community CentreTreftadaeth Gymreig-Eidalaidd / Welsh-Italian HeritageSWICA CarnivalHistoricDockProjectAdnodd Dysgu - Cyn Rhyddid, Treftadaeth Jazz Cymru