Blog

Ar gyfer Diwrnod Cofio’r Holocost, fe wnaethom wahodd Klavdija Erzen, Rheolwr Rhaglen a Phrosiect Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru, i ddweud mwy wrthym am eu prosiect a’r gyfres o 20 o adnoddau addysgu rhad ac am ddim y maent wedi’u creu a’u cyhoeddi ar ein gwefan a Hwb, llwyfan dysgu digidol Llywodraeth Cymru, sy’n atgoffa myfyrwyr bod yr Holocost wedi effeithio ar bobl o’u cymunedau nhw yn Gymru.

Yn ddiweddar, cyhoeddwyd bod Archif Cyn-filwyr Gorllewin Cymru ar wefan Casgliad y Werin wedi ennill Gwobr Cyfraniad at Les Grŵp Archifau a Threftadaeth Cymuedol (CAHG), ac mae’r blog hwn yn cymryd golwg ar sut mae’r archif wedi datblygu i gynnwys bron 400 o eitemau, gan rannu profiadau cyn-filwyr ac amlygu straeon sydd heb gael eu hadrodd cyn hyn. Maent yn cynnwys cyfraniadau gan gyn-filwyr o’r Ail Ryfel Byd yn bennaf, ond hefyd gan rai a alwyd ar gyfer y Gwasanaeth Cenedlaethol rhwng 1947–1961 a nifer fechan a wasanaethodd mewn rhyfeloedd diweddarach ac a gyflawnodd ddyletswyddau cadw heddwch.

Magwyd Elaine Dacey, sydd bellach yn byw yn Sheffield, ym mhentref Pantyscallog ger Merthyr Tudful yn y 1950au.  Roedd y rhan fwyaf o’i hynafiaid yn byw ac yn gweithio ym Mhantyscallog, Penydarren, Dowlais a Merthyr yn y 19eg a’r 20fed ganrif, ond fe wnaeth ei thad-cu, Albert Crandon, fel llawer o Gymry eraill dros y blynyddoedd, fentro ymhellach i ffwrdd i chwilio am waith, ac am gyfnod bu ef a’i deulu ifanc yn byw yn America. Yma cawn rannu atgofion Elaine Dacey am ei theulu, ei bywyd ym Mhantyscallog, ac antur fawr ei thad-cu yn America yn yr 1920au a’r 1930au.

Yn y blog yma mae Reina van der Wiel (Comisiwn Brenhinol Henebion Cymru) a Catalena Angele (Casgliad y Werin Cymru) yn trafod pam y sefydlwyd yr Archif Cof ar wefan Casgliad y Werin Cymru a'i phwysigrwydd wrth hwyluso hel atgofion gyda phobl sy'n byw efo dementia.