Share

Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.

Download link to the full resolution of image number 1 Delwedd 1 (opens in new window)full resolution of image 1
Download link to the full resolution of image number 2 Delwedd 2 (opens in new window)full resolution of image 2
Download link to the full resolution of image number 3 Delwedd 3 (opens in new window)full resolution of image 3
Download link to the full resolution of image number 4 Delwedd 4 (opens in new window)full resolution of image 4
Download link to the full resolution of image number 5 Delwedd 5 (opens in new window)full resolution of image 5
Download link to the full resolution of image number 6 Delwedd 6 (opens in new window)full resolution of image 6
Download link to the full resolution of image number 7 Delwedd 7 (opens in new window)full resolution of image 7

Disgrifiad

Daeth Angelo a'i frawd Benitto Greco i Abertawe yn yr 1900au cynnar o Caserta yn ne'r Eidal. Cyrhaeddodd y ddau gyda dim byd ond rysáit ar gyfer hufen iâ; roeddem nhw'n benderfynol o weithio'n galed a gwneud bywoliaeth dda o'u caffi. Daeth gwraig Angelo, Maria Antoinette Greco, i Abertawe tua 1910 a ganwyd iddynt 11 o blant dros y blynyddoedd nesaf, 9 o ferched a 2 fachgen. Yn ystod y cyfnod hwn, datblygodd Angelo a'i frawd, Ben, sawl busnes wedi eu lleoli yn yr Hafod, Stryd Fawr, St Thomas a Threforys. Byddai Angelo yn gweithio diwrnod hir iawn, codi am 4yb i baratoi'r cacennau a'r pasteiod yn ogystal â gwneud hufen iâ yn yr ystafelloedd oeri yn Heol Castell-nedd, Hafod a gai eu gwerthu yn y caffis.

Ar adeg pan oedd y rhan fwyaf o bobl yn eithaf tlawd a di-waith, byddai Angelo yn caniatáu i'r dynion eistedd yn y caffi y rhan fwyaf o'r dydd a mwynhau paned boeth o de. Yn anffodus pan ddatganodd Churchill bod dinasyddion Eidalaidd yn estroniaid cafodd Angelo ei gludo ymaith fel carcharor rhyfel ac roedd ar fwrdd yr enwog Arrandora Star pan gafodd ei tharo gan dorpedo oddi ar arfordir Iwerddon. Yn wyrthiol fe oroesodd y drychineb a chafodd ei alltudio am weddill cyfnod y Rhyfel i Awstralia. Gyda'i asedau wedi'u rhewi daeth yn amhosibl cynnal y busnesau i gyd.

Parhaodd ei blant i redeg caffis teuluol am flynyddoedd lawer ar ôl hynny gyda Ernesto a Mathilda Greco yn Nhreforys, Angelo Jnr a Dorothea Greco yn Hafod a Harriet a Gaetano Avo yn St Thomas.

Adroddiad gan Paola Browne
Lluniau gan Paul Greco (ŵyr Ernie a Matilda)
Anfonwyd at Casgliad y Werin Cymru gan Anita Arcari

Llun 1: Angelo Café
Llun 2: Ernie a Matilda Greco, Woodfield St Café
Llun 3: Ernie Greco
Llun 4: Stondin hufen iâ Greco, gydag Yvonne John Greco
Llun 5: Priodas Greco
Llun 6: Matilda Greco 1940
Llun 7: Mr a Mrs Ernie Greco gyda'u mab, John

Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod

Sylwadau (1)

Paulette L. Pelosi's profile picture
Just one point, regarding the rounding up of 'Enemy Aliens' in response to Churchill's order, "Collar the lot!", Angelo was not technically a "PoW" /'Prisoner of War'. He and other Swansea Italians including his friend, my paternal grandfather, Giuseppe Pelosi, my Great-Uncle, Michele Di Marco and the others, were arrested civilians, who were deemed a risk to national security. They were interned as 'desperate characters'. A PoW is a non-combatant who has been 'captured by the forces of the enemy during an armed conflict' - there was no 'armed conflict' for Angelo Greco, Giuseppe Pelosi and Michele Di Marco, just to name 3 of the generally cafe proprietors , who were arrested by local Police, as 'Enemy Aliens'. Many of these men, within a week of their arrests, were sent to a holding camp, described by Francois Lafitte, in his 1940's account, The Internment of Aliens, as "by far the worst of which we have any knowledge". This camp was a derelict cotton factory at Bury, Lancashire, known as Warth Mills. The men suffered appalling conditions before boarding the ill-fated Arandora Star at Liverpool.Another reference book, 'Collar the Lot', 1980 by Peter and Leni Gillman documents ,"Just how this bizarre passenger list came to be compiled can only be told through the story of Internment in Britain in 1940 - one of the strangest, most disreputable, and least-known episodes of the Second World War."

Rhaid mewngofnodi i bostio sylw

Mwy o hanes Cymreig

Teuluoedd Greco ac Avo

Teuluoedd Greco ac Avo
  • 996
  • Use stars to collect & save items mewngofnodi

Gall cyfraniadau i Gasgliad y Werin Cymru gynnwys disgrifiadau a darluniadau hanesyddol sy’n anghywir yn ffeithiol, sy’n drefedigaethol, sy’n hiliol, sy’n wahaniaethol neu sy’n amhriodol mewn ffordd arall. At hynny, mae’n bosibl y bydd eitemau’n defnyddio iaith a gymerwyd o ddogfennau hanesyddol, sydd bellach wedi dyddio ac yn ddifrïol. Byddem yn croesawu eich help i adnabod eitemau sy’n tramgwyddo neu’n niweidio pobl, a byddem yn ddiolchgar pe baech yn cysylltu â ni yma [email protected].