Llythyr i Thomas Benbow Phillips gan D S Davies, 28 Ebrill, 1874

Disgrifiad

Llythyr ysgrifennwyd at T B Phillips gan D S Davies (yn ddiweddar o Efrog Newydd, UDA) yn San Luiz, Maranhão, Brasil 28 Ebrill 1874

Roedd y sgwner “Electric Spark” wedi hwylio o Efrog Newydd i Rio Chupat, Patagonia ar 14 Chwefror gyda 33 teithiwr a 6 morwr. Hefyd ar ei bwrdd roedd peiriant dyrnu, “pourer” a Medelwr, ynghŷd â chasgliad mawr o amrywiol offer amaethyddol. Am hanner nos ar 26 Mawrth, bu i'r llong daro bar y Tutoia ger Parnaiba, dioddef cryn ddifrod a'i dryllio'n llwyr ar y dydd Llun canlynol, 30 Mawrth. Achubwyd pob bywyd, ynghŷd â 30-40 bocs o effeithiau personol. Cawsant eu hachub gan Sais, Mr Singlers o Parnaiba, ac ar ôl cyrraedd yno, aeth Capten W Rogers a D S Davies i weld y ddau Gonswl - America a'r Ariannin. Wedyn, buont yn hwylio ar y stemar “Alcantara”. Sais oedd Mr Storry, ei Chapten. Nid oedd Conswl Ariannin yn bwriadu ymyrryd o gwbl, ond roedd Conswl America wedi gwneud popeth o fewn ei allu i'w helpu. Gellid prynu tocyn dec ar stemar o Rio Janeiro am 45 milreis ac o Barnaiba i San Louis am 15 milreis. Byddai'n rhaid iddynt werthu eu holl watsus a phob dim arall yn eu meddiant. Roedd 39 wedi goroesi, gan gynnwys 4 morwr, a fyddai'n ymadael mor fuan â phosibl. Roedd y Capten a'r Mêt yn benderfynol o deithio i Drefedigaeth Chupat, ac roedd yr holl helyntion wedi eu gwneud yn gryfach pobl. Roedd D S Davies yn eithriadol falch o'r gwladychwyr dewr. Roeddynt angen help Thomas Benbow Phillips i deithio o Rio de Janeiro i'r Drefedigaeth Gymreig, oherwydd nid oedd Conswl Ariannin yn fodlon helpu, oni bai fod y Gwladfawyr yn tyngu llw o deyrngarwch i Weriniaeth Ariannin. Gwrthodent wneud hyn, oherwydd eu bod yn sylweddoli y byddai'n cymhlethu cysylltiadau gwleidyddol y Drefedigaeth Gymreig. Byddent yn rhoi mwy o ystyriaeth iddo ar ôl cyrraedd y Wladfa. Gobeithient hwylio ar 27 Mai, a chyrraedd Rio Janeiro ymhen 11 diwrnod, fel y nododd Conswl America. Addawodd DS Davies ysgrifennu o Bernambuco neu o Rio Janeiro. Roedd pawb yn benderfynol o gyrraedd y Wladfa.