Y tram olaf o lo a godwyd yn y Rhondda, 1986

Disgrifiad

Tram olaf o lo a godwyd yn y Rhondda, 1986. Cafodd y llun ei dynnu yng Nglofa Maerdy gan John Cornwell.
Yn 1947 cafodd y diwydiant glo ei wladoli; ddwy flynedd yn ddiweddarach, cyhoeddodd y Bwrdd Glo Cenedlaethol ei fod yn ailadeiladu pyllau glo Maerdy Rhif 3 a Rhif 4 yn llwyr, ger Pen Cwm Rhondda-fach. Roedd y pwll wedi cau ers 1940 ac wedi mynd â'i ben iddo.
Chwalwyd y rhan fwyaf o olion y strwythurau gwreiddiol gan y gwaith adeiladu, ond trawsffurfiwyd y lofa i fod yn drydanol o'r radd flaenaf gyda thai weindio newydd, gwaith paratoi glo, swyddfeydd gweinyddol, ffreutur,
baddonau pen pwll a chanolfan feddygol. Roedd datblygiadau tanddaearol yn cynnwys ffyrdd newydd o gysylltu â glofa Bwllfa yng Nghwm Cynon.
Cafodd safle Pyllau glo Maerdy Rhif 1 a 2 eu cadw ar gyfer seidins rheilffordd oedd yn gysylltiedig â Rhifau 3 a 4, ac roeddent yn parhau i gael eu defnyddio i wasanaethu'r lofa newydd.
Codwyd y glo olaf yng Nglofa Maerdy yn 1986, er bod glo yn parhau i gael ei gloddio a'i ddwyn i'r wyneb yng Nghloddfa Drifft y Tŵr, oedd wedi ei gysylltu yn danddaearol â'r lofa. Caeodd y Maerdy yn 1990 ac ers hynny mae'r safle wedi ei ddymchwel a'i glirio.