Cricieth John “Ginger Beer” 1831 - 1915 Y Ffatri Dŵr Mwynol

Disgrifiad

Cricieth John “Ginger Beer” 1831 - 1915
Y Ffatri D?r Mwynol

Ganwyd John Rowlands yn “Tir Uchaf” Cricieth. Daeth yn forwr a llwyddodd i fod yn Gapten. Yn 1869 priododd Catherine Williams o Griccieth ac ymddeolodd o'r môr. Yn 1871 fe’i cofnodir yn 2 Ormsby Terrace (30 Stryd Fawr heddiw) a’i ddisgrifio fel “Gwneuthurwr D?r Soda”. Fe adeiladodd y “ffatri” y tu ôl i Deras Holywell a defnyddio d?r o’r nant sy’n rhedeg o’r ffynnon i Afon Cwrt sy’n rhoi enw’r teras. Mae'r d?r hwn yn gyfoethog o ran mwynau a ddynodir gan y berwr d?r sy'n tyfu ynddo. Mae yna hen chwedl bod d?r o’r nant wedi cael ei ddargyfeirio i gwpwrdd yn y t? pen ar un adeg.
Dros y deugain mlynedd nesaf mae’n ymddangos yn y cyfrifiadau a’r cyfeirlyfrau masnachol fel gwneuthurwr d?r “Mwynau” neu “Soda” ac fe’i gelwid yn John “Ginger Beer” yn y dref. Yn ddiweddarach bu’n byw yn “Cambrian House” a “Taleifion” Yng nghyfrifiad 1911 fe’i disgrifir fel “Meistr Morwr wedi Ymddeol”. Bu farw bedair blynedd yn ddiweddarach, yn aelod uchel ei barch o'r gymuned.