Bwgan Pwll Berw, Afon Dwyfor, Llanystumdwy.

Disgrifiad

Bwgan Pwll Berw, Afon Dwyfor.

Dyma stori gan Guto Roberts, Awdur, actor a storïwr, o Roslan ger Cricieth -

Mi glywais i stori ddiddorol gan John Hughes, Efail, Plas Hen-a dyma hi:

‘Roedd o a Ken Roberts, Kenmor, Cricieth, wedi mynd i bysgota i Afon Dwyfor, a hynny i’r Pwll Berw sydd islaw Plasdy’r Trefan. ‘Roedd John Hughes yn pysgota yn un pen i’r llyn a Ken yn y pen arall, ac fel hyn yr ysgrifennodd John Hughes ataf:

“ Roedd tua hanner awr wedi hanner nos a finna ar fy mhenglinia’n a fy nghefn at yr afon ond gyda gola’ bychan ar y llawr o fy mlaen yn rhoi abwyd newydd ar y bach. Yn sydyn clywn Ken yn gweiddi arnaf i ddiffodd y golau- a gwnes hynny, er fy mod yn sicr nad oedd dim llewyrch ohono yn mynd ar y llyn.

“Ar ôl i mi droi at yr afon gwelwn fod llewyrch ar y llyn i gyd er nad oedd golau i’w weld yn unman, ond reit ar fy nghyfer i, ar y graig yr ochr arall i’r llyn ‘roedd rhyw ddyn yn sefyll. Y roedd i’w weld yn blaen, gyda dillad gwyn i gyd. ‘Roedd ganddo got o frethyn cartref a chlos pen-glin, a het (deer-stalker) am ei ben. ‘Roedd ganddo farf fechan ar ei en. Yr hyn oedd yn rhyfedd oedd fod popeth oedd ganddo fel dillad yn wyn- yr hynna fuasai neb yn ei ddefnyddio i fynd i ‘sgota yn y nos.

“Gwaeddodd Ken:

“Pwy ydio?’

A gofynnais innau i’r dyn a oedd o wedi dal rhywfaint o bysgod, ond ‘chefais i ddim ateb. Gofynnais eilwaith, a’r tro hwnnw yn Saesneg, ond ddaeth dim ateb- dim ond sefyll yn ei un fan ar y graig, ac wedi iddo fod felly am bedwar neu bum munud mi ‘gwelwn o’n troi a cherdded yn syth i’r coed a diflannu. Daeth Ken ataf a gofyn pwy neu beth oedd o. Os oedd o’n ‘sgotwr- sut ‘roedd o’n medru mynd drw’r coed heb olau? ‘Er ini gerdded ar ei ol, welson ni mo’no fo wedyn.

“ Ymhen rhyw ddiwrnod neu ddau mi ddeudis y stori wrth rywun mewn tipyn o oes o’r pentref a’r peth cyntaf a ddywedodd hwnnw oedd ein bod ni wedi gweld hen berchennog y Plas – ac yn ol fy nisgrifiad i o’r dyn, nid oedd ganddo unrhyw amheuaeth nad y fo oedd o”.

Ffynhonnell : AR LAFAR GWLAD YN EIFIONYDD Gan Guto Roberts.