Plac Coffa Llanrhyddlad

Disgrifiad

Cofeb ar gyfer dynion o'r ardal lleol a fu'n ymladd yn y Rhyfel Byd Cyntaf, gan gynnwys Preifat Richard Williams.

Roedd Preifat Richard Williams yn dod o Glynafon, Rhydwyn, Caergybi. Cafodd ei ymrestru i Gwmni B a Phlatŵn C yn 17eg Bataliwn y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig. Cafodd Richard ei ladd wrth ymladd yn Ypres, Gwlad Belg yn 1917.

Deffrodd Mam Richard un bore a dod o hyd i nodyn yn esgid Richard i ddweud wrthi ei fod ef a'i gyfaill Lewis Jones o Ysgoldy Pedair, Llanrhuddlad, wedi mynd i ffwrdd i ymuno â'r fyddin ym Mharc Cinmel. Cafodd Richard a Lewis eu gwahanu i wahanol Fataliwn, ac aethant i'r Rhyfel ar wahân. Yn anffodus cafodd y ddau eu llad wrth wasanaethu gyda'r fyddin. Yn anhygoel, cafodd y ddau eu lladd ar yr un diwrnod, ac er eu bod ar y pryd yn gwasanaethu mewn gwahanol leoliadau, yn rhyfeddol cawsant eu claddu cefn wrth gefn ym Mynwent Bard Cottage, Gwlad Belg.

Ganwyd Richard ar 12 Mehefin 1895 yn Stryd y Capel, Rhydwen, neu Rhydwyn fel y gelwir heddiw, pentref bach yn Llanrhuddlad Plwyf ger Caergybi, Ynys Mon. Roedd Richard yn un o wyth o blant a anwyd i Hugh a Catherine William. Symudodd y teulu yn ddiweddarach i Glyn Afon, Rhydwen. Ymadawodd Richard am Ffrainc yn 1916 ac yno ymunodd â 17eg Bataliwn y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, rhan o'r 38ain Isadran. Aeth i'r ffosydd ger Ypres, a bu hefyd yn ymladd yn Boesinghe ac ar hyd Camlas Yeser yn ystod y cyfnod a arweiniodd i fyny at Drydedd Frwydr Ypres yn 1917. Collodd ei fywyd ar 16 Mehefin 1917 yn 23 mlwydd oed. Roedd yn rhan o'r uned gosod ceblau cyfathrebu ar y pryd.