Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.

Disgrifiad

Yn y llythyr hwn, mae John yn disgrifio brwydr Port Gibson. Roedd hon yn frwydr bwysig yn hanes y rhyfel. Er i'r Undebwyr golli llawer o ddynion, arweiniodd eu buddugoliaeth yn y pen draw at gwymp Vicksburg.

Dywed John Griffith Jones iddo gymryd rhan mewn 'brwydr ofnadwy arall' mewn lle o'r enw Grand Gulf, Mississippi. Cychwynnodd y frwydr ar y 28ain o Ebrill a bu'r 'gun boats' yn tanio o wyth o'r gloch y bore tan dri o'r gloch y prynhawn ar y diwrnod hwnnw. Ymunodd John â'r frwydr am saith o'r gloch y bore ar y 30ain o Ebrill
'agorodd y frwydur hanner nos parhaodd trwy y dydd'.

Yn ôl John, cymerodd y 23ain Catrawd tua hanner cant o garcharorion rhyfel a chymerwyd tua dwy fil o garcharorion gan yr Undebwyr. Disgrifia hefyd faes y gad
'Cafodd un regiment or rebels ei lladd braidd bob un yr ouddynt yn donau ar hyd y ddeuar'

Dywed fod dau o swyddogion y gwrthryfelwyr wedi dod atynt gyda 'flag of truce' gan geisio sicrhau caniatâd i gael claddu eu meirw drannoeth. Ni roddwyd caniatâd iddynt.

Yn ôl John, nhw oedd y rhai cyntaf mewn i dref Port Gibson, Mississippi. Dywed eu bod yn awr o fewn tri deg milltir i Vicksburg ac mae'n siŵr mai i'r fan hynny y byddant yn mynd nesaf.

Mae'r gwrthryfelwyr wedi llosgi nifer o bontydd ar eu holau ond yn ôl John, nid yw hyn yn broblem gan eu bod yn medru adeiladu 'floating bridge' mewn awr neu ddwy.

Dywed fod y bechgyn o Gymru i gyd allan yn fyw ac yn iach a bod nifer fawr o Gymry yn y catrodau eraill gan gynnwys tua chant yn y '56 Ohio' a chryn nifer yng nghatrodau Iowa.

Diolcha am y llythyrau ac am gopïau o'r Drych.

Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod

Sylwadau (0)

Rhaid mewngofnodi i bostio sylw