Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.

Disgrifiad

Dyddiad: 24 Chwefror 1915

Trawsysgrif:

SUDDO LLONGAU PRYDEINIG
UN Y TUALLAN I AMLWCH.

Dydd Sadwrn suddodd bâd tanforawl Germanaidd ddwy agerlong fechan Brydeinig yn Mor yr Iwerddon,—y Cambank (3012 tunell) o Gaerdydd, a'r Downshire (365 turell). Suddwyd y gyntaf oddeutu pum' milliir o Amlwch, a'r llall y tuallan i Ynys Manaw. Yr oedd y Cambank ar ei mordaith o Huelva i Lerpwl gyda llwyth o gopr, a suddwyd hi oddeutu un-ar-ddeg o'r gloch y boreu heb unrhyw fath o j rybudd. Lladdwyd y trydydd peirianydd a dau o'r criw, a boddodd un arall. Llwyddodd y gweddill i fyned i'w cwch eu hunain ac i lanio yn Amlwch[.]

SUT Y SUDDWYD Y CAMBANK

Cychwynodd y Cambank o Huelva oddeutu wythnos yn ol am Garston. Gan iddi gyfarfod a thywydd mawr yn y Sianel aeth i Falmouth am ddiogelwch, ac wedi i'r storm ostegu aeth ymlaen ar ei mordaith. Cydrhwng naw a deg o'r gloch boreu Sadwrn cyrhaeddodd y tuallan i Amlwch. Yn unol ag arferiad llongau yn mordwyo i Lerpwl cymerodd y pilot ar ei bwrdd.

Pan yr oedd ychydig filltiroedd i'r gorllewin o Point Lynas cododd bâd tan-forawl yn sydyn rhyw 300 llath o bellder oddiwrthi, ac heb fath o rybudd taniodd torpedo yn sydyn ati. Gwelodd Capten Prescott, yr hwn oedd yn ngofal yr agerlong, a'r pilot, periscope y bâd tanforawl, a'r un pryd gwelsant torpedo yn d'od ar gyflymder aruthrol tuag atynt.

Cymerodd ffrwydriad mawr le gynted ag y tarawodd y torpedo yr agerlong, a lluchiwyd tunelli o ddwfr ar ei dec, a dechreuodd suddo ar unwaith. Gorchymynodd y capten i'r cychod gael eu gollwng i lawr ar unwaith.

Yr oedd pump ar hugain o'r dwylaw i'w hachub, ond nid atebodd ond un ar hugain i'r alwad ddiweddaf, gan i dri o honynt oedd yn ngwaelod yr agerlong gael ei lladd gan y ffrwydriad. Llwyddodd y gweddill i fyn'd i'r cwch, gydag un eithriad. Yr oedd un o honynt wedi dychryn cymaint nes iddo yn ei ffwdan neidio i'r mor yn lle i'r cwch, a bu foddi ar unwaith.

Gellir dychmygu nerth y ffrwydriad gan y clywid ef yn eglur gan bobl ar y bryniau oddeutu pedair milltir ar ddeg o'r lle.

Yr oedd rhai yn llygad-dyst o'r digwyddiad, ac ar unwaith rhoddasant rybudd, ac aeth bywydfad Bull Bay allan ar unwaith i fan y digwyddiad er estyn cynorthwy iddynt. Yr oedd llawer o honynt yn haner noeth, ac yr oedd yr oll o honynt yn newynllyd, yn wlyb, ac yn oer. Cynorthwyodd y bywydfad hwy i dd'od i Amlwch, a chyrhaeddodd yno tua thri o'r gtoch, lle yr estynwyd iddynt bob cynorthwy.

SUDDIAD Y DOWNSHIRE.

Yr oedd yr agerlong Downshire ar ei mordaith i Lerpwl i gael glo pan yr ataliwyd hi gan y bâd tanforawl y tu allan i Calf of Man oddeutu pump o'r gloch prydnawn Sadwrn. Gorchymynwyd i'r criw adael y llong mewn pum' munud, ac heb goll amser gollyngwyd y cychod i lawr, ac aeth y Capten Connor a'r criw,—wyth mewn nifer—iddynt[.] Gynted ag y gwnaethant hyn suddwyd y llong. Gwelwyd y criw gan trawler, a chodwyd hwy i fyny a glaniwyd hwy yn Dundrum oddeutu deuddeg o'r gloch nos Sadwrn. Dywed un adroddiad fod y Germaniad wedi tanio deirgwaith cyn y gallodd Capten Connor atal y llong, ac fod pump o'r criw wedi eu cymeryd ar fwrdd y bad tanforawl er cael lle yn y cwch i'r swyddogion Germanaidd i fyn'd a ff[r]wyd-belenau ar yr agerlong.

Bernir mai yr U 21 yw y bad tanforawl, ac nid yr U 12, fel y dywed prif beirianydd y Downshire.

Ffynhonnell:
'Suddo llongau Prydenig.' Yr Udgorn. 24 Cwef. 1915. 2.

Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod

Sylwadau (0)

Rhaid mewngofnodi i bostio sylw