Gwyddonydd Cymunedol OPAL, Kiani Perera, sy’n archwilio’r ffyrdd newydd o ddod â thrychfilod yn fyw yn Amgueddfa Cymru.

Disgrifiad

Fel gwyddonydd cymunedol OPAL, fy rôl gydag Amgueddfa Cymru yw helpu ein cynulleidfaoedd i ymgysylltu â natur a gwyddoniaeth trwy gynnal arolygon natur OPAL gydag ysgolion, grwpiau cymuned, prifysgolion a’r cyhoedd. Ynghyd â’r arolygon, rwy’n cynnal gweithgareddau addysgiadol hwyliog i ddysgu pobl am wyddoniaeth.
Fis diwethaf fe wnes i a’r animeiddwraig, Sophie Seymour gynnal diwrnod ar thema trychfilod gyda grŵp o wirfoddolwyr o Green Days, gan ddefnyddio arolwg cyfri trychfilod OPAL a gweithdy animeiddio. Mae llawer o bobl, gan gynnwys fi, yn dysgu mewn ffordd weledol, felly roeddwn i am greu gweithgaredd y byddwn i fy hun wedi ei deall a dysgu ohoni.
Mae Green Days yn dod ag oedolion sydd ag anawsterau dysgu neu broblemau iechyd meddwl at ei gilydd i warchod natur trwy reoli a chynnal a chadw gwarchodfeydd. Diben y project yw rhoi’r hyder a sgiliau i aelodau allu byw’n annibynnol, ac mae arolwg Cyfri Trychfilod OPAL yn ffordd wych o gael pobl allan i archwilio’u cynefin.
Hwn yw arolwg mwyaf poblogaidd OPAL, ac mae’n hawdd gweld pam. O fewn munudau roedd y grŵp wedi ymgolli yn y gwaith o gyfri pryfed lludw, larfau chwilod, gwyfynod, ceiliogod rhedyn, corynod, nadroedd cantroed a miltroed yng ngerddi castell Sain Ffagan. Roedd gennym ganllaw trychfilod OPAL er mwyn adnabod y trychfilod trwy gyfri nifer y coesau ac astudio’r cyrff. Mae data OPAL yn helpu gwyddonwyr i ddysgu mwy am ddosraniad rhywogaethau di-asgwrn-cefn a sut i’w gwarchod.


O drychfilod go iawn i gorynod clai
Roedd y gweithdy animeiddio yn gyfle perffaith i ddysgu am y gwahaniaethau rhwng rhywogaethau di-asgwrn-cefn. Roedd Sophie wedi dylunio pum rhywogaeth frodorol i’w animeiddio – gan gynnwys rhai y daethom ar eu traws yn gynt yn y dydd.
Aeth pawb ati i greu trychfilod gyda chlai, glanhawyr pibell a llygaid symudol. Yna dangosodd Sophie sut i ddod â nhw yn fyw, drwy eu symud a thynnu lluniau ohonynt. Bu rhai o’r cyfranwyr yn gweithio mewn grwpiau i animeiddio ras, parti a gêm bêl-droed, tra bu eraill yn animeiddio eu trychfilod eu hunain. Defnyddiodd Sophie feddalwedd i olygu’r animeiddiadau i ychwanegu synau. Ar ddiwedd y dydd, cafwyd rownd neu ddwy o bingo trychfilod, oedd yn llawer o hwyl ac yn ffordd wych o ddysgu am drychfilod diarth fel y pryf tsetse, sy’n sugno gwaed ac yn cario Trypanosomiasis.
Roedd y dydd yn llwyddiant a’r holl gyfranwyr eisiau rhoi cynnig arall ar y gweithgareddau, a doedd dim stop ar eu cwestiynau am wahanol rywogaethau. Aeth popeth yn dda, a doedd dim rhaid i mi ddwyn perswâd ar neb i gymryd rhan. Ar ôl cynnal y diwrnod ac amseru popeth yn dda, rwy’n ystyried ei dreialu gyda disgyblion cyfnod allweddol 2 ynghyd â’r modiwlau bwystfilod bach.
Os ydych yn byw yng Nghaerdydd ac â diddordeb cymryd rhan yng ngweithgareddau OPAL, cysylltwch â k[email protected] [email protected]

• https://www.opalexplorenature.org/bugscount-welsh (link opens in new window)