Cricieth – Sali Dafydd.

Disgrifiad

Cricieth – Sali Dafydd.

Cymeriad dychmygol oedd Sali Dafydd a ysgrifennodd mewn papurau newydd Cymraeg ar ddiwedd y 19eg ganrif. Roedd hi’n wraig lon o gefn wlad Pen Llŷn a oedd yn cadw ieir i werthu eu hwyau ac wrth ei bodd yn ymweld a chymryd rhan mewn sioeau blodau a chystadlaethau yn y sioeau amaethyddol a garddwriaethol niferus a gynhelir o gwmpas yr ardal. A dweud y gwir, roedd hi’n hoffi mynd ar wibdeithiau i gymunedau ar hyd a lled y sir, cyfarfod â’r trigolion a thrafod digwyddiadau lleol. Mae'r straeon yn seiliedig ar ddigwyddiadau a phobl go iawn, a adroddir mewn papurau newydd a chyhoeddiadau eraill. Pan oedd etholiadau cyngor Pwllheli yn cael eu cynnal disgrifiodd bob ymgeisydd mewn modd ysgafn a doniol. Ar daith arall i'r dref bu'n sôn am yr holl wahanol siopau a’u pherchnogion. Testun y sgwrs ar ei hymweliad â Beddgelert oedd y rheilffordd arfaethedig (Rheilffordd Ucheldir Cymru) o Borthmadog. Mae'r holl bobl bwysig sy'n ymwneud â'r prosiect yn cael eu henwi. Mae hi hefyd yn dod â newyddion tramor i mewn, er enghraifft, yn ystod rhyfel Sbaen-America 1898, pan glywyd ffrwydradau uchel ym Mhwllheli, roedd pobl yn meddwl bod rhyfel Llong o Sbaen yn bwmbardio’r dref. Mae’r erthygl ddoniol yn sôn am un siopwr yn gweiddi “Gwerthwch eich pais a phrynwch gleddyfau”. Yna gorymdeithiodd y trigolion arfog i lan y môr dim ond i ddarganfod mai gweithwyr y cyngor oedd yn tanio'r ffrwydradau. Mae llawer o’r erthyglau ar ffurf llythyrau rhyngddi hi a’i gŵr, Robin Dafydd, a oedd yn lletya yng Nghricieth. Mae'n ysgrifennu am ba mor gosmopolitan yw'r gyrchfan glan môr gyda choed addurniadol o amgylch y parc ac esplanâd i'r ymwelwyr. Roedd hyd yn oed siop lle gallech chi gael tynnu eich llun. Nid yw Sali wedi ei blesio ac mae'n rhybuddio Robin i beidio â mynd uwchlaw ei hun a dechrau gwisgo dillad ffansi a siarad Saesneg. Mae'n dweud wrth Sali am y broblem sydd gan y cyngor tref gyda phobl yn byw ar y teras Min y Môr, oedd yn taflu tuniau samwns a photiau jam wag i'r traeth. Maen nhw'n penderfynu y byddai'r potiau jam yn ddelfrydol fel fasys i'w blodau ac felly mae'n casglu sawl un ac yn eu hanfon iddi. Roeddent yn boblogaidd iawn a daeth ei blodau mewn potiau jam yn enwog mewn sioeau ar hyd a lled y sir. Gellid dweud bod Sali Dafydd yn hyrwyddwr cynnar dros ailgylchu.