Charles Rolls wrth olwyn lywio ei Panhard gyda Dug Efrog, 1900

Disgrifiad

Arhosodd Dug a Duges Efrog (Brenin Siôr V a'r Frenhines Mary yn ddiweddarach) gydag Arglwydd a Boneddiges Llangatwg yn yr Hendre ar ddiwedd mis Hydref - dechrau mis Tachwedd 1900.

Achlysur preifat oedd yr ymweliad brenhinol hwn, ond mae casgliad Rolls yn Amgueddfa a Chanolfan Hanes Lleol Nelson yn cynnwys nifer o ffotograffau o'r digwyddiad. Er bod yr ymwelwyr brenhinol ar ganol cyfnod o alar swyddogol wedi marwolaeth y Tywysog Christian Victor, a bod eu gweithgareddau cymdeithasol yn dawel, aeth Charles Rolls â'r Dug a'r Dduges ar wibdeithiau ac yn ôl pob tebyg dyma'r tro cyntaf i'r cwpl brenhinol fod mewn car.

Yn y ffotograff hwn, eistedda'r Dug wrth ymyl Charles sydd y tu ôl i'r olwyn. Yn y cefn mae Arglwydd Llangatwg a Syr Charles Cust. Saif Boneddiges Llangatwg yn y canol wrth y drws, gyda Marcwis Y Fenni ar ei hochr chwith, ar garreg y drws.

Roedd yr ymweliad brenhinol yn ddigwyddiad pwysig i deulu Llangatwg gan ei fod yn cadarnhau eu bod wedi esgyn i lefel uchaf y gymdeithas yn lleol. Gwnaethpwyd John Allan Rolls yn Farwn 1af Llangatwg ym 1895 a bu'n gwasanaethu fel Aelod Seneddol lleol a Maer Trefynwy. Roedd y teulu Rolls wedi dod yn fwyfwy llewyrchus yn ystod y bedwaredd ganrif ar bymtheg, ac roedd eu cyfoeth yn seiliedig ar dir ac eiddo yn ne Llundain ac ystâd yr Hendre yn Sir Fynwy.

Roedd Charles Rolls yn awyddus iawn i ddatblygu car dibynadwy Prydeinig ac aeth ati i ffurfio partneriaeth gyda Henry Royce er mwyn gwireddu ei freuddwyd. Cyfarfu'r ddau am y tro cyntaf bedair blynedd wedi i'r llun hwn gael ei dynnu. Y 'Panhard 12hp' yw'r car a welir yn y ffotograff hwn.

Ffynhonnell:
Amgueddfa a Chanolfan Hanes Lleol Nelson