Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.

This content isn't available for download, please contact us.

Disgrifiad

Yn 1942, doedd y llanw ddim wedi troi eto o blaid Prydain yn y rhyfel. Roedd ymdeimlad o argyfwng cenedlaethol wedi cyffwrdd â phob agwedd ar fywyd sifil yn y gymuned - ac yn arbennig felly i'r brodyr Jones a'u gwaith peiriannau amaethyddol bach yn Rhosesmor, yng ngogledd Cymru. Roedd cael yr wybodaeth ddiweddaraf am waith trwsio a chynhyrchu offer cynaeafu ar raddfa fach yn her dyddiol.

Roedd peiriannau oedd yn angenrheidiol i waith fferm a chynhyrchu bwyd dan bwysau mawr, ac yn treulio ac yn torri. Tra bod dyraniad swyddogol adnoddau megis arian, deunyddiau a gweithlu yn cael ei yrru gan ofynion uniongyrchol y fyddin, ystyrid bod cyflenwadau i unrhyw un y tu allan i'r diwydiant arfau yn flaenoriaeth isel. Roedd hi bron yn amhosibl cael eitemau gweithdy megis darnau dril a darnau ar gyfer weldio.

Roedd y brodyr yn ymwybodol bod modd iddynt gael gafael ar ddarnau sbâr trwy fegera amdanynt, neu trwy eu cael yn gyfnewid am nwyddau eraill gan weithdau bach dros y ffin yng Nglannau Merswy a thu hwnt. Ond byddai cael y rhain heibio'r man gwirio diogelwch ar y bont ar draws afon Dyfrdwy yn Queensferry yn mynd i fod yn her.

Ond onid oedd cynaeafu cnydau Gogledd Cymru - ac yn sgil hynny bwydo'r boblogaeth - yn rhan gyfreithlon o'r ymdrech Ryfel Genedlaethol? Ac, fel sawl un yn y Gymru wledig, onid oedd gan y Jones gyflenwad "domestig" o borc, ieir ac wyau ffres yn eu buarth?

Gyda'r gelyn llongau-U yn hela'n ddidrugaredd yn yr Iwerydd, ac yn suddo nifer fawr o longau oedd ar eu ffordd i Brydain gyda bwyd, roedd anghenion poblogaeth lwglyd yn galw am weithredu eithafol! Ac felly daeth talentau creadigol mentrau Jones o hyd i datrysiad. Bargen ar y bont.

Cynhyrchydd: John Butler
Cynorthwy-ydd: Ennis Hall

Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod

Sylwadau (0)

Rhaid mewngofnodi i bostio sylw