Yn y ddaer: Eisteddfod 2012
Yn yr union fan hwn, 4,000 o flynyddoedd yn ôl, claddodd trigolion Bro Morgannwg rai aelodau o'u cymuned.
Adeiladwyd casgliad o domenni claddu cymhleth a thrawiadol i nodi man gorffwys neu fan preswyl eu (ac ein?) cyndeidiau.
Yn ystod gaeaf garw 1939-40, datgloddiwyd yr henebion archaeolegol hyn gan Syr Cyril Fox,
Cyfarwyddwr yr Amgueddfa Genedlaethol. O'i gwmpas, roedd y teirw dur eisoes yn paratoi'r tir cyn
adeiladu maes awyr yr Ail Ryfel Byd yma yn Llandŵ.
Syr Cyril Fox, y Foneddiges Fox a “hanner dwsin o ddynion caib a rhaw” yn archwilio olion y gorffennol. Roedd y gaeaf hwnnw ym 1939-40 gyda'r oeraf ar gofnod. Roedd y dyfodol yn edrych yn llwm iawn.
Oedd pobl yr Oes Efydd yn dathlu cylch bywyd, neu'n galaru?
A yw'r cylchoedd defodol hyn yn cynrychioli cylchoedd bywyd a marwolaeth?
![Cyril Fox archive [Notebook XI]: Pages 93 & 94](https://www.peoplescollection.wales/sites/default/files/styles/pcw_entity_glance/public/images/2014/February/pages-93-94.jpg?itok=4bXrO-lS)
![Cyril Fox archive [Notebook XI]: Pages 47 & 48](https://www.peoplescollection.wales/sites/default/files/styles/pcw_entity_glance/public/images/2014/February/pages-47-48.jpg?itok=aMkrk1kV)