Ffotograffiau Tom Mathias
Mae'r casgliad hynod yma o ffotograffau yn cynrychioli gwaith dau ffotograffydd dawnus o wahanol gyfnodau ac o gefndiroedd gwahanol iawn.
Tom Mathias, ffotograffydd oedd wedi dysgu'r grefft ei hun, gymrodd y ffotograffau gwreiddiol ar droad yr ugeinfed ganrif. Gan ddefnyddio offer syml, cofnododd Tom Mathias fywyd pob dydd yng Nghilgerran a'r cylch.
Ar ôl ei farwolaeth ym 1940, gadawyd ei holl negatifau mewn cwt, ac anghofiwyd amdanynt am dros drideg mlynedd.
Fe'u ffeindiwyd gan James Maxwell Davies, ffotograffydd proffesiynol oedd yn byw yn y fro, yn y 1970au. Roedd y negatifau gwydr mewn cyflwr gwael iawn. Roedd llawer ohonynt wedi torri ac wedi'u difrodi ac nid oedd modd eu hachub. Roedd y rhan fwyaf o'r gweddill wedi dirywio'n sylweddol, roedd hyn yn golygu bod printio'r rhai y gellid eu hadfer yn broses araf a llafurus. Ond roedd digon ar ôl i Maxwell Davies allu gwerthfawrogi pwysigrwydd y pethau yr oedd wedi dod o hyd iddynt, ac aeth ati i adfer y ffotograffau.
