Blogs

Mae tref glan-môr Cricieth yng Ngwynedd nid yn unig yn adnabyddus am ei chastell ond hefyd am y ffeiriau sydd wedi eu cynnal yn y dref ers cyn cof. Mae diogelu’r hanes hwnnw, ac amrywiol straeon, caneuon  a llên gwerin sy’n ymestyn yn ôl sawl canrif, wedi bod yn un o amcanion y prosiect ‘Enwau, Chwedlau a Chân’  yn ddiweddar fel rhan o Gynllun Cymunedol Cricieth i bontio’r cenedlaethau.

Jason Evans, Wicimediwr Cenedlaethol sy'n egluro sut allwch chi gyfrannu ffotograffau o leoliadau a fydd yn helpu i gyfoethogi cynnwys Wicipedia eich ardal leol. O adeiladau rhestredig, hen gapeli a chestyll i feddygfeydd ac ysgolion, bydd y delweddau hyn yn cael eu dal mewn archif yn Llyfrgell Genedlaethol Cyrmu ac yn cael eu cyhoeddi ar wefan Casgliad y Werin Cymru.

Mae’r casgliad bychan ond hynod werthfawr hwn o gardiau post a anfonwyd gan ei hen ewythr yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf ymysg yr eitemau mae Lucy Tedd wedi eu rhannu’n ddiweddar ar wefan Casgliad y Werin. Lladdwyd Henry Thompson White mewn cyrch ar High Wood yn y Somme yn 1916. Ond trwy’r negeseuon cardiau post a’r llythyrau a ysgrifennodd – at ei chwiorydd, Lillie a Lucy yng Nghaerfyrddin – mae’r teulu wedi gallu dod yn nes at y gŵr ifanc hwn yn ystod cyfnod tyngedfenol pan gipiwyd ei fywyd oddi arno, fel miloedd eraill o’i genhedlaeth.

Yn y realiti newydd sydd wedi ymffurfio yn ystod cyfnod cloi COVID-19, mae gwisgo mwgwd yn arfer y bydd angen i nifer ohonom ddechrau ymgynefino ag o, yn arbennig felly wrth i'r cyfyngiadau gael eu llacio. Dyma flog sy'n edrych ar wahanol fathau o fygydau sydd wedi cael eu gwisgo dros y canrifoedd, a phwysigrwydd mygydau mewn gwahanol ddiwylliannau.